مرکز ملي تبادل اطلاعات يا گذرگاه خدمات دولت از مهم‌ترين اقدامات سازمان فناوري اطلاعات در راستاي پياده‌سازي دولت الکترونيکي است که براي پاسخگويي به تعهدات محوله در برنامه پنجم و آيين‌نامه اجرايي آن و نيز بر اساس ضوابط فني و اجرايي توسعه دولت الکترونيکي مصوب شوراي عالي فناوري اطلاعات به اين کار اقدام کرده است.
وايمکس نيوز- يکپارچه‌سازي اطلاعات و خدمات در راستاي تحقق نسل جديد توسعه دولت الکترونيک (2EGOV) نيازمند وجود بستري براي تبادل و به اشتراک‌گذاري داده‌ها، اطلاعات و خدمات است. لازمه تحقق اهداف عالي توسعه دولت الکترونيکي در ايجاد زيرساخت تعامل‌پذير، پويا و يکپارچه تبادل اطلاعات و خدمات دولت است که در ادبيات اين حوزه تحت عناوين مرکز تبادل اطلاعات (NIX) يا گذرگاه خدمات دولت (GSB) شناخته مي‌شود.
سازمان فناوري اطلاعات ايران در راستاي پاسخگويي به تعهدات محوله در برنامه پنجم توسعه و آيين‌نامه اجرايي آن و نيز بر اساس ضوابط فني و اجرايي توسعه دولت الکترونيکي مصوب شوراي عالي فناوري اطلاعات در ايجاد مرکز ملي تبادل اطلاعات جهت به اشتراک‌گذاري خدمات الکترونيکي بين‌دستگاهي در بستر شبکه ملي اطلاعات اقدام به ايجاد بستر کرد.
نتيجه اين اقدام انجام تعاملات الکترونيکي بين دستگاهي (G2G) است که زيرساخت ارائه خدمات دولت به کسب و کارها (C2G) و ارائه خدمات دولت به شهروندان (B2G) را فراهم مي‌کند.
اهداف مرکز ملي تبادل اطلاعات
از اهداف مرکز ملي تبادل اطلاعات مي‌توان به ايجاد بستر تبادل داده، اطلاعات و خدمات بين دستگاه‌هاي اجرايي، زيرساخت استعلام الکترونيکي اطلاعات بين دستگاه‌هاي اجرايي، قابليت توسعه ارتباطات الکترونيکي دستگاه‌هاي اجرايي فارغ از هر گونه ماهيت دروني سامانه‌ها و مکان فيزيکي واحدهاي اجرايي دولت، انتقال اطلاعات امن و سريع بين سامانه‌هاي مختلف در بستر سازمان‌هاي دولتي از طريق سرويس و تمرکز تبادل اطلاعات در قالب سرويس‌ها در يک بستر واحد که امکان توسعه در سطح ملي و حتي فراملي را فراهم کند، اشاره کرد.
با انجام اين پروژه بسترسازي جهت بازآفريني دولت با استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات صورت خواهد گرفت و ضرورت انجام پروژه‌اي به منظور دستيابي به اهدافي از جمله تدوين چارچوب و برنامه ملي معماري سازماني، بسترسازي براي تدوين مدل‌هاي مرجع دولت الکترونيکي، بسترسازي براي تدوين معماري خدمات بين دستگاه براي اساس خوشه‌هاي 14گانه خدمات و نظارت و ارزيابي آنها، بسترسازي براي پياده‌سازي، به‌روزرساني و بازنگري معماري سازماني دستگاه‌هاي اجرايي، بسترسازي براي نظارت و ارزيابي پياده‌سازي معماري سازماني در دستگاه‌هاي اجرايي و همچنين آموزش، فرهنگ‌سازي، ظرفيت‌سازي و توانمندسازي در زمينه معماري سازماني در اين حوزه احساس مي‌شود.
مدل مرجع خدمات دولت با استفاده از خدمات موجود تعداد 72 دستگاه اجرايي، حصول اطمينان از توسعه متوازن و هماهنگ فناوري اطلاعات در دستگاه اجرايي، بسترسازي جهت بازآفريني دولت با استفاده از ابزارهاي ارتباطات و فناوري اطلاعات به منظور افزايش بهره‌وري و اصلاح فرآيندها، خدمات و مجوزهاي دستگاه‌هاي اجرايي و بسترسازي جهت ارتقاء وضعيت دولت الکترونيکي ايران از مرحله همانندسازي (فرآيندها مطابق آنچه در فضاي معمول است، الکترونيکي مي‌شوند.) به مرحله اصلاح (بهبود و مهندسي مجدد فرآيندها و سپس الکترونيکي کردن آنها) از دستاوردهاي پياده‌سازي برنامه ملي معماري فناوري اطلاعات سازماني است.
از ديگر دستاوردهاي اين برنامه مي‌توان به حصول اطمينان از توسعه متوازن و هماهنگ فناوري اطلاعات در دستگاه‌هاي اجرايي به واسطه استفاده از چارچوب و مدل‌هاي مرجع ملي در دستگاه‌هاي اجرايي، امکان ارزيابي دقيق ميزان پيشرفت برنامه‌هاي دولت الکترونيکي و بلوغ معماري سازماني در دستگاه‌هاي اجرايي، آماده‌سازي مقدمات فني، علمي و اجرايي لازم براي پياده‌سازي خدمات الکترونيکي در دستگاه‌هاي اجرايي، عملياتي نمودن مشارکت و سرمايه‌گذاري بخش خصوصي با رعايت قوانين و مقررات لازم، به کارگيري ظرفيت‌هاي بالقوه و بالفعل شرکت‌هاي کوچک و متوسط در قالب شرکت‌هاي گروهي (کنسرسيوم) و احراز صلاحيت فني و اجرايي بخش خصوصي براي ارائه خدمات دولت الکترونيکي و قيمت‌گذاري خدمات الکترونيکي به صورت عادلانه و نظام‌مند اشاره کرد.
ساير اقدامات سازمان فناوري اطلاعات ايران
همچنين از ساير اقدامات سازمان فناوري اطلاعات ايران در راستاي پياده‌سازي دولت الکترونيک مي‌توان به سند ملي تعامل‌پذيري دستگاه‌هاي اجرايي (IGIF)، تدوين الزامات حقوقي در ارائه خدمات الکترونيکي، اهم مصوبات کميسيون توسعه دولت الکترونيکي، طراحي و پياده‌سازي سامانه کارپوشه ملي ايرانيان، سامانه ارزيابي خودکار و بگاه‌ها (وب‌سنج)، تدوين مدل مرجع خدمات استاني و شهري (پايلوت استان کرمانشاه)، بررسي و تدوين برنامه‌ها و اقدامات توسعه دولت الکترونيکي با تاکيد بر ساختار "مشارکت بخش دولتي و غيردولتي (PPP)"، ارزيابي و تدوين برنامه کلان تحول شبکه IP کشور (NBN) يا (National Broadband Network) اشاره کرد.
ارزيابي درگاه‌ها و خدمات الکترونيکي دستگاه‌هاي اجرايي، تدوين الگوي تعرفه‌گذاري و قيمت‌گذاري خدمات دولت الکترونيکي، مشارکت و سرمايه‌گذاري بخش خصوصي در ارائه خدمات الکترونيکي دولت، سامانه مديريت و کنترل برنامه گذر به نسل دوم دولت الکترونيکي، درگاه ملي خدمات دولت هوشمند، توسعه دولت همراه، طراحي و پياده‌سازي راهکار سکوي ابري PaaS براي مراکز داده، ارائه مدل مرجع نرم‌افزار ملي و پياده‌سازي سيستم صدور مجوز، مرورگر بومي ساينا، توسعه و ارتقاي پست الکترونيکي ايران و رشد و موتور جست‌وجوي بومي يوز نيز از ديگر اقدامات اين سازمان در راستاي پياده‌سازي دولت الکترونيک به شمار مي‌رود.
منبع: ايسنا